Uitgangspunten, doelen en activiteiten

In februari 2016 hebben de Vrienden van Biesland een bijeenkomst georganiseerd voor groene vrijwilligersorganisaties en groene ondernemers om over samenwerking in BuytenHout te praten en daartoe een BuytenHoutTafel in te stellen. Een 12-tal organisaties waren aanwezig. Men was positief over zo’n tafel. Een kerngroep is vervolgens aan de slag gegaan en heeft de deelnemers van de bijeenkomst een aantal keren geïnformeerd over de stand van zaken. De taakopvatting van de kerngroep is niet geweest om alle ins-and-outs te verkennen voor een tafel om vervolgens met een voorstel te komen, maar is er voor gekozen om als kwartiermaker te fungeren. Op die manier is de BuytenHoutTafel tot stand gekomen. Deze ging op 1 juni 2017 officieel van start.

De kerngroep wilde bij de aanpak vooral praktisch zijn en heeft daarom gekozen voor een concreet, eerste project dat geheel BuytenHout betreft en waarbij alle partijen belang hebben. Dat project is het opstellen van een Gebiedsvisie voor BuytenHout, vanuit de kaders van de Omgevingswet die in 2019 van kracht wordt en waarbij participatie van burgers en organisaties een centraal onderdeel is. De kerngroep heeft het idee van een Gebiedsvisie besproken met (inmiddels ex) wethouder Van Staalduine (Pijnacker-Nootdorp) die daar positief over was. Dit is een belangrijke reden voor de kerngroep geweest om Wageningen Environmental Research (Alterra) opdracht te geven een werkproces, een leidraad op te stellen voor het maken van een Gebiedsvisie. Niet een proces van bovenaf, waarbij de colleges de plannen ‘repressief ter inzage leggen’, maar van onderop, waarbij de inbreng van de BuytenHoutTafel pro-actief en richtinggevend is voor het besluit van de gemeenteraden van Delft en Pijnacker-Nootdorp. De ondernemingsfondsen die in BuytenHout opereren hebben deze kosten van Alterra voor hun rekening genomen. Met de leidraad van Alterra konden de deelnemers van de BuytenHoutTafel na 1 juni concreet aan de slag gaan met het projectmatig, interactief opstellen van een gebiedsvisie in samenwerking met de gemeenten. Het is een experiment dat ook de representatieve democratie wil aanvullen met participatieve democratie.

Nu, half 2019, ligt er een conceptvisie op tafel!

Wat willen we met de BuytenHoutTafel bereiken?

Er zijn een aantal belangrijke doelstellingen:

Bijdragen aan een BuytenHout waar duurzaamheid, lokale kringloopeconomie, biodiversiteit, educatie, actieve recreatie en burgerparticipatie centraal staan.

De BuytenHoutTafel heeft als doel ervoor te zorgen dat het gebied gezond en veerkrachtig is, zodat de bewoners van de gebieden rondom Buytenhout-West, hun kinderen, kleinkinderen en nog vele generaties na hen van het gebied kunnen blijven genieten. Dat betekent dat ontwikkelingen en investeringen in het gebied de ‘draagkracht’ van het gebied moeten ondersteunen, moeten bijdragen aan het gezond houden van de natuur in het gebied en aan de versterking van de Kernwaarden.
De BuytenHoutTafel wil daar zelf ook een belangrijke rol in spelen. Daarom bouwt de BuytenHoutTafel al lange tijd aan een cultuur van samenwerking, wederkerigheid, dienstbaarheid en eigenaarschap.
De BuytenHoutTafel wil meedenken en meebeslissen over de keuzes voor de toekomstige ontwikkelingen in het gebied. Als het gaat om klimaatmaatregelen, keuzes op het gebied van natuurontwikkeling en over welke vormen van recreatie wel of niet wenselijk zijn. Daarbij staan steeds de kwaliteiten centraal die onder druk staan – de kwetsbare waarden die juist in tijden van economische groei en verstedelijkingsdruk het onderspit delven
De BuytenHoutTafel wil de gebiedsvisie borgen in de gemeentelijke omgevingsvisies van Delft en Pijnacker-Nootdorp, zodat de nieuwe ideeën over waarde, inrichting, beheer en gebruik daarin verankerd worden.
De BuytenHoutTafel wil een rol krijgen bij de verdere uitwerking naar een omgevingsplan

Wat gaat de BuytenHoutTafel daarvoor doen?

De BuytenHoutTafel voert bijvoorbeeld de volgende activiteiten uit:

Samenwerken

Functioneert als een platform voor wederzijdse uitwisseling van kennis en informatie en voor samenwerking op gebieden zoals monitoren flora en fauna, cursussen, excursies en open dagen.

Gesprekspartner overheden/beheerders gebied

Komt actief met eigen ideeën zoals een Gebiedsvisie voor BuytenHout, het beheer van de Dobbeplas en de Plas Delftse Hout als zwemwater.
Signaleert ontwikkelingen in BuytenHout: flora en fauna, bestemmingsplannen en beheerplannen
Adviseert, gevraagd en ongevraagd, overheidsorganisaties en private partijen die gebieden beheren in BuytenHout. Benadert de gemeenteraden.

Participatie en communicatie

Propageert natuur en milieu, bijvoorbeeld door gezamenlijk als raad een BuytenHout-Dag te houden, waarop alle deelnemende organisaties een eigen activiteit organiseren.
Wakkert betrokkenheid aan van burgers door het vormen van een uitnodigende plek voor een doorgaand gesprek over BuytenHout

Anders werken

De BuytenHoutTafel wil vernieuwend zijn. Het gaat dan vooral om viertal punten.

Van onderop. Niet pas achteraf in actie komen wanneer een gemeente met plannen komt die goeddeels al afgerond zijn, maar actief – zo mogelijk met eigen plannen – in overleg gaan met de gemeente. Niet langer meer dat organisaties afzonderlijk reageren vanuit het “eigen belang” op vergevorderde plannen, maar een gezamenlijk reactie met een samenhangende visie.

Participatie mogelijk maken.

De gemeente legt geen vergevorderde plannen voor, maar nodigt de tafel vroegtijdig uit om op gelijkwaardig niveau plannen (mede) te ontwikkelen.

Doen waar je sterk in bent. De deelnemende organisaties van de tafel doen niet alleen maar hun eigen ding waarbij concurrentie een zwaarwegend uitgangspunt is, maar ze doen waar ze sterk in zijn en vullen elkaar aan: Milieueducatie geeft lessen over veeteelt èn de deelnemers gaan naar de praktijk op de boerderij. Een deelnemer aan de tafel vraagt zich af: Wat kan ik andere deelnemers aanbieden, wat kan ik van ze vragen?

Al doende leren

In de praktijk zullen er niet altijd kant en klare recepten zijn, die moet de tafel zich eigen maken.

De organisatie

De BuytenHoutTafel wil geen zware organisatievorm of een knellend protocol volgen, daarom is gekozen voor een tafel. Een tafel heeft een losser karakter dan bijvoorbeeld een raad, maar hoeft daarentegen zeker niet vrijblijvend te zijn. Gaande weg moet blijken welke organisatievorm het meest geschikt is. Er gelden onder meer de volgende uitgangspunten.

De deelnemers

De tafel is een ‘coalition of the willing’. Alle partijen die daadwerkelijk willen bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen zijn welkom. Deelnemende partijen kunnen zijn personen, groene vrijwilligersorganisaties, groene ondernemers en daarnaast de provincie, de gemeente Delft, Pijnacker-Nootdorp, het Hoogheemraadschap Delfland en Staatsbosbeheer.

Verhouding tot de deelnemende organisaties.

De BuytenHoutTafel gaat niet op de stoel van de deelnemende organisaties te gaan zitten. De tafel dicteert zodoende niet wat een organisatie (uiteindelijk) ‘moet vinden’.

Wisselende coalities en activiteiten

De activiteiten die de tafel onderneemt behoeven niet de deelneming van alle leden van de tafel. De leden kunnen wisselend deel nemen afhankelijk van hun interesses en de activiteiten en projecten. Elke deelnemer kan een activiteit of een project starten en daarbij het voortouw nemen.

Bestuur

Er is een bestuur van drie leden voor de dagelijkse gang van zaken. Het ligt voor de hand dat deze voortkomen uit de deelnemende organisaties, maar ook individuele deelnemers (van buiten) kunnen bestuurslid zijn. Het bestuur bepaalt zelf de taakverdeling. De BuytenHoutTafel benoemt de bestuursleden en zoekt een betaalde secretaris die de tafel ondersteunt in de werkzaamheden. Jaarlijks is er een eenvoudig jaarplan en een kort evaluerend jaarverslag. Zo lang er nog geen vast bestuur is, neemt de kerngroep de bestuurlijke functies waar.
De BuytenHoutTafel voorziet in eigen middelen door aanvragen uit bijvoorbeeld Fonds 1818, de ondernemersfondsen, de gemeenten (bijvoorbeeld in het geval van een Gebiedsvisie) en zo nodig door bijdragen van de deelnemende organisaties.

De kerngroep BuytenHoutTafel i.o. april 2017

Appendix 1. BuytenHoutTafel; Uitgangspunten die de deelnemers verbinden.

Doel Bijdragen aan een BuytenHout waar duurzaamheid, lokale kringloopeconomie, biodiversiteit, educatie, actieve recreatie en burgerparticipatie centraal staan.

Kernactiviteiten

Het organiseren van een constructieve dialoog tussen (groene) ondernemers, bewoners, (groene) belangenorganisaties, betrokken gemeenten en gebiedsbeheerders over ruimtelijke en economische ontwikkelingen en gebiedsbeheer in Buytenhout;
Het stimuleren en faciliteren van structurele samenwerking tussen genoemde stakeholders.

Geografische afbakening

Buytenhout: focus op westelijk deel van Buytenhout tussen Delft en RandstadRailtraject Pijnacker-Nootdorp.

Betrokken partijen

De BuytenhoutTafel is een initiatief van een groep bij het gebied betrokken groene ondernemers, bewoners en groene belangenorganisaties;
De BuytenhoutTafel is een coalition of the willing . Alle partijen die willen bijdragen aan het realiseren van de gemeenschappelijke doelstelling zijn welkom;
Het streven is om in ieder geval ook betrokken gemeenten en gebiedsbeheerders aan tafel te krijgen.

Uitdagingen

Het gebied ligt op het grondgebied van meer dan één gemeente en heeft verschillende gebiedsbeheerders en groot aantal landeigenaren;
Groeiende recreatie en lokale economische activiteiten zetten druk op natuur en landschap;
Nieuwe lokale initiatieven vinden vaak beperkt draagvlak bij verschillende stakeholders;
Nieuwe ruimtelijke en economische ontwikkelingen worden vaak ad-hoc en niet vanuit een visie op het gebied beoordeeld.

Bottom-up en top-down

De BuytenhoutTafel wil een plek zijn waar betrokken uit het gebied elkaar vinden voor het ontwikkelen en afstemmen van nieuwe lokale initiatieven en het smeden van samenwerkingsverbanden voor de uitvoering ervan;
De Buytenhout Tafel wil een gemeentegrenzen overstijgende gesprekspartner zijn voor de gemeenten Delft en Pijnacker-Nootdorp bij de ontwikkeling van ruimtelijk beleid, te beginnen bij de vaststelling van een Gebiedsvisie in het kader van de nieuwe Omgevingswet.

Verbindende uitgangspunten voor samenwerking Er zijn vier belangrijke uitgangspunten die de deelnemers aan de Buytenhout Tafel verbinden:

Erkenning van wat dit gebied bijzonder maakt

Combinatie van een groot aantal landschapssoorten op een klein oppervlak;
Deelgebieden met grote intrinsieke landschappelijke en/of natuurwaarden;
Belangrijke recreatieve functie door ligging te midden van dicht bewoonde gebieden;
Ondernemende bewoners;
Betrokken stakeholders.

Meerwaarde van samenwerking

Een op hoofdlijnen gedeelde visie en ambitie is nodig om samen behoud en versterking van gebiedswaarden duurzaam (= volhoudbaar) mogelijk te maken;
Wederzijdse erkenning van verschillende belangen van verschillende partijen, openheid in (vroegtijdig) delen van ideeën en meningen en bundeling van capaciteiten (kennis, denkkracht en verbeelding, menskracht) leiden tot betere plannen, vergroting van het draagvlak en effectievere uitvoering

Hoofdpunten van een gedeelde visie op de ontwikkeling van het gebied

De bestaande en potentiële economische en recreatieve waarde van dit bijzondere gebied is gebaseerd op de unieke landschappelijke en natuurwaarden;
Landschappelijke en natuurwaarden dienen derhalve beschermd en versterkt te worden;
BuytenHout is niet alleen een recreatiepark en moet dat ook niet worden;
Een gezonde economische functie is essentieel voor behoud van landschappelijke en natuurwaarden en recreatieve functie op lange termijn;
Het bewaken van de balans tussen natuur, recreatie en economie is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle betrokken partijen;

Uitgangspunten voor behouden en versterken balans natuur / economie / recreatie

Nieuwe initiatieven / ontwikkelingen moeten passen bij aard van het gebied;
Nieuwe ruimtelijke en economische initiatieven mogen niet ten koste gaan van basiswaarden van het gebied en dienen deze bij voorkeur te versterken:
Initiatieven moeten niet worden getoetst op “acceptabele” schade aan natuur of landschap, maar op hun positieve bijdrage aan behoud en versterking van landschappelijke en natuurwaarden;  Daar waar schade onvermijdelijk is deze compenseren binnen “project” of balanceren door samenwerking met andere “projecten” die landschappelijke en natuurwaarden versterken;
Economische winsten uit gebied deels gebruiken voor investering in landschappelijke en natuurwaarden.

Kernwoorden

natuurlijk kapitaal, duurzame balans, ecologie, kringlopen, circulaire economie;
gedeelde visie, dialoog, samenwerking;
lokaal initiatief, local-for-local, kleinschaligheid, gemeenschapszin, sociaal ondernemerschap.

BuytenHout is een regiopark met zes aaneengesloten natuur- en recreatiegebieden tussen Delft en Zoetermeer. De gemeenten Delft, Pijnacker-Nootdorp en Zoetermeer hebben een samenwerkingsverband BuytenHout. BuytenHout -West is ruwweg het gebied tussen Delft en het RandstadRailtraject. Wanneer hier gesproken wordt over BuytenHout wordt steeds bedoeld BuytenHout-West
Het bureau Terra Incognita heeft al acht jaar geleden een rapport opgesteld: Buytenhout, voor wie van buiten houdt . Zie http://issuu.com/terrai/docs/eindrapport_buytenhout__aug_2009_. Het is een verkennend rapport, waarin intenties genoemd worden. Sindsdien hebben de betrokken gemeenten in feite weinig activiteiten ontwikkeld. Het rapport bevat (mogelijke) bouwstenen voor een Gebiedsvisie.
Onder groene organisaties wordt hier verstaan: verenigingen, stichtingen, ondernemers en individuele personen die al actief zijn in en rond BuytenHout en vanuit hun professie een bijdragen willen leveren aan de doelstellingen.