Bezoek college Delft

“De visie verdient het om een vervolg te krijgen”. Dat waren de woorden van burgemeester Marja van Bijsterveldt toen het college van Delft op bezoek kwam in Buytenhout. En van die woorden worden wij als kernteam enthousiast. We willen natuurlijk heel graag dat de Buytenhouttafel benut wordt voor beleid dat bijdraagt aan de realisatie van de visie. Er is zoveel energie, kennis en expertise en met een korte inspiratietour hebben we het college mee op pad genomen.

De Buytenhouttafel stond op P3 in de Delftse Hout en rondom de tafel gingen we in gesprek over de stappen die gemaakt kunnen worden. We hadden een mooi programma met een inspiratietour waar we een aantal resultaten van de Buytenhouttafel hebben laten zien en gedeeld. Lees hieronder de hele samenvatting die we ook met het college hebben gedeeld.

 Aan de Buytenhouttafel met het college van Delft

1. Inleiding

Het is alweer bijna twee jaar geleden dat we op 14 november 2019 de gebiedsvisie hebben gelanceerd. Na een pauze heeft de Buytenhouttafel in november 2020 met een klein kernteam de activiteiten weer opgepakt.  In 2021 hebben we enkele goed bezochte (virtuele) tafelbijeenkomsten georganiseerd. We hebben ondernemers bij elkaar gebracht en uitgedaagd om vanuit de kernwaarden uit de visie te gaan samenwerken om producten en diensten te ontwikkelen die het gebied en de beleving ervan kunnen versterken. En we hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van de Biesland-dagen 2.0, waarin het hele gebied Buytenhout-West in de spotlight stond.

2. Wat de Buytenhouttafel wel en niet is

De BuytenHoutTafel is zoals gezegd nadrukkelijk geen klassieke belangenorganisatie of “spreekbuis” voor het gebied. Dat is een bewuste keuze: Alle mensen, organisaties en bedrijven, die meegedaan hebben aan het proces voor de totstandkoming van de gebiedsvisie, blijven spreken voor zichzelf en kunnen door overheden benaderd worden als dat nodig is. Dit geldt uiteraard zowel voor individuele partijen als voor de organisaties waarin zij zich vanuit specifieke deelbelangen hebben verenigd, zoals ondernemers- of natuurverenigingen. Ze zijn niet onze achterban, en wij zijn met de Buytenhouttafel  dus ook niet de voorhoede. Dat zou de medezeggenschap waarvoor we onze tafel hebben opgericht

Als Buytenhouttafel vragen we overheden en andere partijen hen daarom te blijven uitnodigen om mee te praten over ontwikkelingen in het gebied, en ons (het kernteam van de Buytenhouttafel) niet te zien als een soort overkoepelende plaatsvervanger. Wat zijn we dan wel? We willen een plek zijn waar burgers, bedrijven, overheden en andere partijen met elkaar in gesprek gaan over plannen of vraagstukken in relatie tot Buytenhout-West. Daarvoor organiseren we tafelbijeenkomsten. De onderwerpen daarvoor kunnen komen van partijen die iets willen of moeten in het gebied, bijvoorbeeld een overheid of een ondernemer. Maar we kunnen ook zelf initiatief nemen voor een bijeenkomst. De opzet van zo’n tafelbijeenkomst hangt steeds af van het onderwerp en van de partij die het onderwerp op tafel wil leggen. De tafelbijeenkomsten zijn bedoeld om alle kennis en inzichten van het gebied op tafel te krijgen, dit naar elkaar uit te wisselen, en tot een beter begrip te komen van (de veelzijdigheid van) de problematiek.

Als kernteam zien we onszelf ook een beetje als hoeders van de visie. We willen ervoor zorgen dat de visie levend blijft. En dat elementen uit de visie landen in het beleid van gemeenten en gebiedsbeheerders en in het denken van iedereen die bij het gebied betrokken is. En waar nodig kunnen we kernwaarden of elementen uit de visie aanpassen of aanscherpen.

1. De inspiratietour

Enkele quotes

‘De visie verdient het om een vervolg te krijgen’

Dat waren de woorden van burgemeester Marja van Bijsterveldt aan tafel. En van die woorden worden wij enthousiast. We willen natuurlijk heel graag dat de Buytenhouttafel benut wordt voor beleid dat bijdraagt aan de realisatie van de visie en haar kernwaarden. Er is zoveel energie, kennis en expertise in gestopt! Met een korte inspiratietour hebben we het college mee op pad genomen.

‘Dat bepaal ik niet. Dat is dus een vraag waar je met elkaar over na moet denken.’

zei Pim Meijkamp op de vraag of een vanwege corona tijdelijk gesloten parkeerplaats gesloten zou moeten blijven. Om complexe vragen rondom de mobiliteit in, en de bereikbaarheid van het gebied goed te kunnen beantwoorden moeten we gebruik maken van de ervaring en kennis uit het gebied. Die kun je aan een Buytenhouttafel bij elkaar brengen om samen oplossingen te verkennen en draagvlak te creëren.

‘Het gaat ook over helder maken wat we in dit gebied juist niet willen.’

Dat was het antwoord van Richard Smokers op de vraag om een voorbeeld te geven van wat er concreet in een Omgevingsplan voor Buytenhout zou moeten staan. Zo’n omgevingsplan is een instrument om de kernwaarden en ambities uit de gebiedsvisie te vertalen naar, en formeel vast te leggen in kaders voor wat er wel en niet in dit gebied mag gebeuren. Zodat toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen, die op grond van dat plan toegestaan worden, in lijn zijn met de visie.

De voorbeelden

Een bruggetje naar de dagelijkse praktijk

We wandelen naar één van die mooie historische bruggen over de Tweemolentjesvaart, een bijzonder stuk historisch landschap met ook nog eens unieke ecologische waarde door de aanwezigheid van eeuwenoud trilveen. Gé Kleijweg vertelt dat er plannen waren om deze te vervangen door een moderne stadsbrug. Een voorbeeld van een gemiste

gemiste kans om de kernwaarde ‘Cultuur-historisch open landschap’ uit de gebiedsvisie in het gebied te laten ‘landen’. Dat voorbeeld hebben we bij de gemeente aangekaart, en met succes: De brug wordt gerestaureerd. Gé vervolgt dat het mooi zou zijn als de Buytenhouttafel in de toekomst een rol krijgt bij het maken van dit soort beslissingen, door de makers van de visie aan tafel te roepen en er een goed gesprek over te voeren. De voorliggende vraag is dan steeds: past de ingreep bij de visie en de kernwaarden? Zo levert de Buytenhouttafel proactief een bijdrage. Dit is voor de betrokken ambtenaren ook motiverend, omdat deze gevoed en geïnspireerd kunnen worden door actief betrokkenen bij Buytenhout en met hen kennis en ideeën kunnen uitwisselen. De afweging over een beeldbepalende ingreep in het landschap wordt zo meteen, vooraf al, getoetst aan een maatschappelijk gedragen visie. Natuurlijk kan per gelegenheid ook steeds verkend worden of de visie aanscherping of aanpassing behoeft. Dus een dergelijke uitwisseling werkt op meerdere manieren positief.

De kracht van de kudde

gemiste kans om de kernwaarde ‘Cultuur-historisch open landschap’ uit de gebiedsvisie in het gebied te laten ‘landen’. Dat voorbeeld hebben we bij de gemeente aangekaart, en met succes: De brug wordt gerestaureerd. Gé vervolgt dat het mooi zou zijn als de Buytenhouttafel in de toekomst een rol krijgt bij het maken van dit soort beslissingen, door de makers van de visie aan tafel te roepen en er een goed gesprek over te voeren. De voorliggende vraag is dan steeds: past de ingreep bij de visie en de kernwaarden? Zo levert de Buytenhouttafel proactief een bijdrage. Dit is voor de betrokken ambtenaren ook motiverend, omdat deze gevoed en geïnspireerd kunnen worden door actief betrokkenen bij Buytenhout en met hen kennis en ideeën kunnen uitwisselen. De afweging over een beeldbepalende ingreep in het landschap wordt zo meteen, vooraf al, getoetst aan een maatschappelijk gedragen visie. Natuurlijk kan per gelegenheid ook steeds verkend worden of de visie aanscherping of aanpassing behoeft. Dus een dergelijke uitwisseling werkt op meerdere manieren positief.

De kracht van de kudde

Evelien Olyslagers neemt ons mee naar de kudde paarden. Ze vertelt over de natuurlijke samenwerking en hoe de verschillende kuddes in de natuur met elkaar samenwerken. Als voorbeeld van de kernwaarde “Verbondenheid”. En dat de leden van de kudde ieder vanuit hun eigen karakter en talent waarde toevoegen, waarmee Evelien doelt op de 

kernwaarde “Samenhang, delen versterken het geheel, het geheel versterkt de delen”. Dat is ook hoe de we de community zien van burgers, verenigingen, ondernemers, overheden en andere organisaties die betrokken zijn bij de Buytenhouttafel. Het is een uitnodiging om ‘onze kuddes’ met elkaar te verbinden en samen te werken.

Stilstaan bij mobiliteit

We wandelen door naar P4 waar Pim Meijkamp vertelt over de relatie tussen recreatie en mobiliteit in het gebied. Hij legt onder meer uit hoe uitbreiding van betaald parkeren in de stad leidt tot hogere parkeerdruk in de Delftse Hout. En dat we voor de toekomst sowieso een toenemende verkeersdruk op het gebied mogen verwachten.

Daar zijn, op termijn, structurele en misschien wel radicale oplossingen voor nodig. Ondertussen lopen er voor fietsers ook doorgaande noord-zuid en oost-west verbindingen door het gebied die veilig moeten zijn. Hij laat aan de hand van recycling plastic grastegel ook zien hoe verkeersinfrastructuur beter samen kan gaan met de kernwaarde “Ecosystemen met hoge diversiteit”.

Vertrouwen richting de toekomst

Jan vertelt hoe de gemeente Delft in 1998 een besluit nam. De Bieslandse bovenpolder zou niet volgebouwd worden, maar ze gaven het uit handen aan een boer. Hierin is de gemeente Delft in 1998 al heel revolutionair geweest.  Ze hebben het vertrouwen gegeven en doordat de gemeente Delft dat toen heeft gedaan, zijn de ontwikkelingen zoals het nu is.

Jan benadrukt dat zij toen die keuze hebben gemaakt en door dit besluit te nemen is er al heel veel ontwikkeld. Dat vraagt om lef en vertrouwen want je weet niet waar het naar toegaat. Nu in 2021 kunnen jullie datzelfde vertrouwen geven en de Buytenhouttafel een rol geven om te kijken hoe we dit samen verder kunnen ontwikkelen. Dat vraagt wederom om lef en wederom om vertrouwen, maar het kon in 1998 ook, dus waarom niet ook in 2021?

Twee boodschappen voor in de tas

Jesse Lodder doet als student aan de WUR een onderzoek naar gebiedsparticipatie. Buytenhout is een casus die hij, door het afgelopen jaar mee te doen met het kernteam, ‘participatief’ heeft bestudeerd. Hij had op basis van zijn vergelijking met andere voorbeelden twee boodschappen voor in de tas van de wethouders. De eerste boodschap is dat er heel

veel waardering is geweest voor het werk dat met het maken van de gebiedsvisie verricht is. Veel partijen voelden zich voor het eerst in een lange tijd gehoord. De organisatoren van de vele tafelsessies hebben alles op alles gezet om iedereen mee te krijgen in het uitwisselen van kennis en ervaringen. Daardoor is de visie geen document geworden op basis van de “meerderheid beslist”, maar is er veel wederzijds begrip ontstaan en wordt de visie nu breed gedragen. Er waren en zijn veel verschillende meningen en belangen, maar er is een brug gecreëerd waarover we nu verder vooruit kunnen lopen. De tweede boodschap is dat dit positieve gevoel in een participatieproces alleen vast gehouden kan worden als er successen worden geboekt. Voor de participanten is het belangrijk dat betrokken overheden en andere instanties ook al onderweg naar een einddoel zichtbare stappen in hun richting zetten.

4. Wat kan of moet de gemeente met de gebiedsvisie?

Hoe kunnen jullie de Buytenhouttafel benutten voor beleid dat bijdraagt aan de realisatie van de visie?

Voor het deel van Buytenhout-West, dat op het grondgebied van de gemeente Delft ligt, wordt in de gemeentelijke Omgevingsvisie expliciet verwezen naar de aan de Buytenhouttafel ontwikkelde gebiedsvisie. Dat is een hele mooie eerste stap. Maar die visie moet handen en voeten krijgen. Niet alleen in plannen voor de lange termijn, maar ook in concrete beleidsuitvoering op korte termijn. In het denken van ambtenaren bij verschillende gemeentelijke afdelingen. En niet alleen in plannen voor ingrepen in het gebied, maar ook in de kaders voor wat er wel en vooral ook niet kan en mag in het gebied. Hoe dat moet weten we als Buytenhouttafel ook nog

 niet precies. Maar dat vinden we graag samen uit. Hieronder een samenvatting van wat we concreet aan opties en acties besproken hebben.

Gemeentelijke samenwerking
Er is een niet met de Buytenhouttafel te verwarren “gebiedstafel Buytenhout” waarin betrokken gemeenten afstemmen over concrete ontwikkelingen in het gebied. De gebiedsvisie en de kernwaarden zouden in die afstemming een leidraad kunnen zijn. Dat vereist dat er nieuwe energie komt in die gebiedstafel.

De gebiedstafel kan overigens de Buytenhouttafel zelf niet vervangen, omdat de laatste een lokaal initiatief is van bewoners en betrokkenen bij Buytenhout, en de eerste een officieel bestuurlijk orgaan voor samenwerking. Maar samenwerken is wel mogelijk, om waar nodig gebruik te maken van de kennis, inzichten en meningen van de betrokken burgers, organisaties en bedrijven.

Een gemeentegrens overschrijdend omgevingsplan

Richard Smokers daagt de wethouders uit een experiment aan te gaan. De Omgevingsvisie moet worden uitgewerkt in Omgevingsplannen, de opvolgers van de huidige bestemmingsplannen die kaders geven voor wat er in een gebied wel en niet kan aan ruimtelijke ontwikkelingen. Zou het geen

goed idee zijn om samen met buurgemeente Pijnacker-Nootdorp te gaan werken aan een gemeentegrens overschrijdend omgevingsplan voor heel Buytenhout-West?En dan niet pas als de bestaande bestemmingsplannen aan vervanging toe zijn. Een Omgevingsplan voor dit gebied is nodig om snel zichtbare bijdragen aan de versterking van de kernwaarden van het gebied te realiseren en vooral ook om te voorkomen dat er geen ingrepen worden gedaan die de kernwaarden juist verzwakken. Wethouders Brandligt en Huijsmans beloven om over bovenstaande twee onderwerpen in gesprek te gaan met hun collega’s van Pijnacker-Nootdorp.

Meepraten aan tafel
Participatie is een belangrijk element van de nieuwe Omgevingswet. Dat is spannend voor gemeenten, want dat moet anders dan voorheen. Geen avonden meer in zaaltjes met gladde presentaties van reeds ver uitgewerkte plannen en “We nemen het mee” als standaard antwoord op de inbreng van burgers. Voor ontwikkelingen in Buytenhout-West kan de gemeente “gebruik maken” van de gemeenschap die de Buytenhouttafel reeds gemobiliseerd en verbonden heeft. De gemeente kan zelf onderwerpen op de tafel leggen en een tafelbijeenkomst aanvragen en sponsoren. Maar ook actief meedoen in tafelbijeenkomsten die de Buytenhouttafel zelf initieert.

Grote thema’s in het hier en nu concreet maken
Mobiliteit, recreatiedruk, biodiversiteit, klimaatadaptatie en duurzaamheid zijn voorbeelden van grote thema’s die spelen in het gebied. Tafelbijeenkomsten kunnen over die grote thema’s gaan en gebruikt worden om de visie te vertalen naar plannen voor de langere termijn. Maar hoe mooi zou het zijn als we al op korte termijn concrete casussen uit de gemeentelijke praktijk als voorbeelden van die thema’s op tafel kunnen leggen? Te denken valt aan:

• Autobeleid voor Delftse Hout: wel of niet terug naar het oude normaal?
  De afsluiting van parkeerplaatsen in coronatijd heeft ons geleerd dat het gebied ook volop gebruikt wordt als men er niet meer zo makkelijk met de auto naar toe kan. Nu de parkeerplaatsen weer open zijn, zal de gemeente monitoren wat er gebeurt met het gebruik ervan. Die ervaringen kunnen we aan tafel bespreken en omzetten naar bruikbare ideeën voor de korte en lange termijn.
• Invloed van Delfts parkeerbeleid op Buytenhout-West
  Parkeerbeleid van de gemeente Delft heeft invloed op het gebruik van de parkeerplaatsen langs de Korftlaan en in de Delftse Hout. Hoe kunnen we afwenteling van binnenstedelijke problemen op het buitengebied voorkomen?
• Natuurbeheer in de Delftse Hout
  Bij het formuleren van de opvolger van het gemeentelijk “Beheerplan groen en water 2020-2023” is in algemene zin bevorderen van biodiversiteit een belangrijk thema. Hoe dit voor het Delftse deel van Buytenhout in balans kan met de behoeften van recreatie en in lijn met de gebiedsvisie is een interessant onderwerp voor participatie.
• Boeren voor Natuur
  Boeren voor Natuur betekent eigenlijk kringlooplandbouw. Er wordt dus al bijna twintig jaar mee geexperimenteerd in de polder van Biesland. Nu is het tijd om de lessen uit te vergroten naar andere gebieden. Wat leren we bijvoorbeeld over het schaalvraagstuk, tot hoe groot kun je het gebied waarbinnen de kringloop wordt toegepast oprekken, zonder dat er lokaal weer problemen ontstaan, bijvoorbeeld rond mobiliteit?
• Nieuwe website buytenhout.nl.
  De nieuwe website buytenhout.nl, met aanvullende communicatiekanalen, is een waardevolle toevoeging voor bezoekers van Buytenhout. Maar we constateren wel dat de inhoud vooral “schrijven over” is in plaats van “geschreven met” mensen en organisaties in het gebied. Veel bestaande voor bezoekers interessante activiteiten staan er niet op. En er ontbreekt (zicht op de) samenhang met de verhalen van het gebied. Zij die in het gebied het contact hebben met de bezoekers, maar ook de bezoekers zelf, zouden veel kunnen toevoegen aan de website. Zij weten wat de behoeften zijn van de mensen die deze website en social media moeten vinden. Meer samenhang laten zien tussen de activiteiten in het gebied en de verhalen van het gebied kan de activiteiten en informatie, die ondernemers en andere partijen delen, nog aantrekkelijker maken voor bezoekers van de website.

5. We zetten graag een tweede stap

We hebben op 28 september een eerste stap gezet en willen jullie graag uitnodigen voor een vervolggesprek om de Buytenhouttafel verder te brengen en te concretiseren. De tafelbijeenkomsten bieden een kans die we met beide handen moeten aanpakken, een nieuw experiment, waarvan we veel stemmen kunnen horen en laten horen en veel kunnen leren. Hierin zien wij een mogelijke samenwerking met de gemeente Delft voor zowel korte termijn als lange termijn vraagstukken. Ondersteuning van de organisatie van de tafels is daarbij natuurlijk belangrijk. We moeten zuinig omgaan met de opgewekte duurzame energie van de vrijwillige inzet en inbreng van bewoners, mensen die werken in en aan het gebied en andere betrokkenen.